Prawidłowa temperatura pracy silnika w samochodzie wynosi około 90° Celsjusza, przy czym w starszych pojazdach może być nieco niższa (80-90°C), zaś w nowszych – wyższa (90-100°C). O utrzymanie optymalnej temperatury dba układ chłodzenia silnika. Jak działa taki układ i co może się w nim zepsuć?
Na czym polega działanie układu chłodzenia silnika?
Określenie „chłodzenie silnika” jest mało precyzyjne, ponieważ działanie tego układu jest nieco bardziej skomplikowane. Najpierw pasek lub łańcuch rozrządu uruchamia pompę, która odpowiada za rozprowadzanie płynu chłodniczego. W pierwszej kolejności ciecz krąży po małym obiegu i nie przepływa przez chłodnicę, aby silnik mógł szybko osiągnąć odpowiednią temperaturę roboczą. W tym czasie płyn chłodzący przepływa przez blok cylindrów i pobiera ciepło z rozgrzewającego się silnika. Temperatura płynu wzrasta, co powoduje otwarcie głównego obiegu przez chłodnicę. Tutaj płyn oddaje ciepło, a następnie trafia z powrotem do silnika. Dzięki temu silnik ochładza się i może utrzymać właściwą temperaturę pracy.
Jakie elementy wchodzą w skład układu chłodzenia silnika?
Układ chłodzenia silnika składa się z trzech głównych podzespołów, czyli chłodnicy, pompy wody i termostatu. Chłodnica wykonana jest zwykle z aluminium i składa się z wąskich kanalików, przez które przepływa płyn chłodzący. Kanaliki schładzają się pod wpływem pędu powietrza, co powoduje obniżenie temperatury płynu chłodzącego. Z kolei dzięki pompie płyn trafia do elementów silnika i nagrzewnicy (dzięki temu układ chłodzenia może również ogrzewać wnętrze samochodu). Termostat pełni funkcję zaworu, który w zależności od temperatury płynu chłodniczego zamyka lub otwiera dostęp do chłodnicy.
Inne elementy układu chłodzenia:
- wentylator chłodnicy,
- nagrzewnica,
- zbiornik wyrównawczy,
- przewody łączące chłodnicę z silnikiem,
- uszczelka głowicy silnika,
- korki przeciwzamrożeniowe,
- zawór do regulacji temperatury w samochodzie,
- czujnik temperatury płynu chłodzącego,
- kontrolka temperatury płynu chłodzącego.
Przyczyny i objawy problemów z układem chłodzenia
Czasami poważny problem ma banalną przyczynę i nie inaczej jest w przypadku układu chłodzenia gdzie awaria może być skutkiem wycieku cieczy chłodniczej lub zapowietrzenia (np. podczas wymiany płynu). Zdarza się, że winę za usterkę ponosi nieodpowiedni płyn, dlatego należy zwracać uwagę na termin ważności środka, a także poziom odporności na zamarzanie i wysokie temperatury. Problemy z prawidłowym chłodzeniem silnika mogą również wynikać z uszkodzenia podzespołów. Dość często psuje się termostat, ale przyczyną awarii może być również uszkodzona lub zapchana chłodnica, usterka wentylatora chłodnicy, zatarta lub zablokowana pompa cieczy chłodzącej.
Objawy awarii układu chłodzenia silnika to głównie:
- wysoka temperatura płynu chłodniczego (czerwona kontrolka na desce rozdzielczej),
- przegrzewanie się silnika,
- problemy z osiągnięciem temperatury roboczej przez silnik,
- wycieki płynu,
- ubywanie płynu z chłodnicy,
- hałasowanie silnika,
- brak możliwości regulacji nawiewu (do kabiny wpływa tylko zimne lub ciepłe powietrze),
- wyczuwalny zapach płynu chłodniczego wewnątrz auta,
- widoczny olej w zbiorniczku płynu chłodniczego,
- wydobywanie się dymu spod maski.
Do czego może doprowadzić usterka układu chłodzenia?
Usterek układu chłodzenia nie można bagatelizować. W przeciwnym razie może dojść do przegrzania silnika, co z kolei może doprowadzić do wypalenia uszczelki spod głowicy, pęknięcia głowicy, uszkodzenia pompy, awarii układu korbowego czy zerwania paska rozrządu. Zbyt wysoka temperatura silnika może skutkować jego zatarciem, a naprawa tej awarii często jest nieopłacalna albo niemożliwa. Dlatego w przypadku stwierdzenia objawów usterki układu chłodzenia trzeba niezwłocznie udać się do mechanika, który ustali przyczynę problemu i w razie konieczności wymieni lub naprawi wadliwą część. Warto również działać prewencyjnie i regularnie sprawdzać poziom płynu chłodniczego, a podczas jazdy zerkać na odpowiednią kontrolkę.
