O ciekłym azocie, jego wyjątkowych właściwościach i stale rozszerzającym się spektrum zastosowań mówi się coraz więcej. Związek ten okazuje się niezwykle cenny w wielu branżach – od nauki, przez medycynę, aż po gastronomię. Nieodłącznym elementem pracy z ciekłym azotem są specjalne dewary – to dzięki nim związek ten przestał być zarezerwowany jedynie dla laboratoriów i stał się powszechnie dostępny. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się więc temu, jak działają te pojemniki, jakie są ich rodzaje i gdzie można je wykorzystać.
Jak działają dewary i czym różnią się od innych pojemników?
Tym, co odróżnia dewary od tysięcy innych dostępnych na rynku pojemników, jest ich specyficzna budowa, której zasługą są także ich wyjątkowe właściwości. Otóż naczynia te zbudowane są z cienkich ścianek, które oddziela techniczna próżnia. Ich wlot zabezpiecza z kolei szczelny korek. To wszystko sprawia, że dewary są pojemnikami o nieprzeciętnych właściwościach izolacyjnych.
Jak wyglądają dewary? Choć są to naczynia zaawansowane technologicznie, to wizualnie przypominają termos. To proste porównanie pozwala nieco lepiej wyobrazić sobie ich specyficzne działanie.
Dlaczego w pracy z ciekłym azotem wykorzystuje się właśnie dewary?
Zastosowanie dewarów w pracy z ciekłym azotem nie jest oczywiście przypadkowe. Związek ten wymaga bowiem bardzo specyficznych warunków, a dokładniej – ekstremalnie niskiej temperatury. Temperatura wrzenia tej substancji wynosi bowiem -196ºC, a topnienia -210ºC. Krytyczną wartością jest zaś -147ºC – w wyższej temperaturze azot nie może zachować ciekłej formy, a zatem traci pożądane właściwości. Dewary są w stanie zapewnić substancji odpowiednie warunki i znakomicie izolują ją od otoczenia. Jest to ważne także ze względów bezpieczeństwa – choć ciekły azot z powodzeniem stosuje się nawet do żywności i nie jest on toksyczny, to jego wyjątkowo niska temperatura może być niebezpieczna. W kontakcie z ciałem związek ten może powodować odmrożenia lub oparzenia, dlatego praca z nim wymaga nie tylko specjalnych naczyń, ale i akcesoriów ochronnych.
Rodzaje naczyń Dewara – co musisz o nich wiedzieć?
Choć na pierwszy rzut oka wszystkie dewary są do siebie podobne, to należy zaznaczyć, że poszczególne pojemniki mogą znacznie się od siebie różnić. Podstawowe zróżnicowanie obejmuje ich rodzaj – na rynku dostępne są naczynia transportowe i dewary biologiczne. Te pierwsze służą jednak nie tylko do transportu, ale także przechowywania ciekłego azotu. Te drugie z kolei – jak te dostępne w e-sklepie Cryogen: https://www.cryogenshop.pl/biologiczne – wyposażone są w specjalne zasobniki, czyli kanistry, które wykorzystuje się do transportu i przechowywania zamrożonych w ciekłym azocie zasobów biologicznych, takich jak komórki czy tkanki.
Gdzie wykorzystuje się dewary?
Dewary są niezbędne wszędzie tam, gdzie stosuje się ciekły azot. Tym samym znalazły swoje zastosowanie np. w medycynie, gdzie służą m.in. do zabiegów kriochirurgicznych, krioterapii, magazynowania zamrożonych materiałów, a nawet przechowywania leków. Z ich właściwości korzysta też weterynaria i oczywiście nauka, czyli różnego rodzaju laboratoria i ośrodki badawcze.
Naczynia te spotkać można także w przemyśle, gdzie ciekły azot wykorzystuje się np. w obróbce metali. Co ciekawe, ze względu na to, że związek ten nie jest toksyczny, stosuje się go również w branży spożywczej i gastronomii. Błyskawicznie zamraża produkty, nie zmieniając ich smaku i zapachu. Wykorzystuje się to np. w bardzo efektownej kuchni molekularnej, ale przy pomocy ciekłego azotu powstają też oryginalne drinki.
Jak dobrać odpowiedni dewar?
Wybierając dewary, należy kierować się przede wszystkim ich planowanym przeznaczeniem. Kluczowy jest oczywiście wspomniany już rodzaj, ale nie tylko. Poszukując naczynia dla siebie, zwróć także uwagę na jego:
– pojemność – na rynku dostępne są zarówno małe, jak i naprawdę duże dewary. Co istotne, ich rozmiar wpływa na to, jak długo możesz magazynować ciekły azot. Jeżeli szukasz naczynia, które będzie charakteryzowało się mobilnością, postaw na wariant 6-litrowy. Jeśli zależy Ci na dużym pojemniku, które umożliwi Ci długie przechowywanie ciekłego azotu, to strzałem w dziesiątkę może okazać się dewar 50-litrowy;
– stosowne certyfikaty, czyli bezpieczeństwo użytkowania – nie ulega wątpliwości, że w pracy z ciekłym azotem najważniejsze jest bezpieczeństwo, dlatego przy zakupie pojemnika nie warto decydować się na półśrodki. Postaw na naczynie od sprawdzonego, cieszącego się dobrymi opiniami dostawcy i zwróć uwagę na to, czy dewar posiada certyfikaty potwierdzające jego zgodność z normami.
Inwestycja w dewary może otworzyć przed Tobą naprawdę liczne możliwości, jakie daje praca z ciekłym azotem. Zawsze pamiętaj jednak o tym, że obcowanie z tą substancją wymaga należytych środków ostrożności i odpowiednich akcesoriów ochronnych.
